Không khí là gì? Thực trạng ô nhiễm không khí và cách khắc phục

Không khí là một phần không thể thiếu trong việc duy trì sự sống của mọi sinh vật, chúng tồn tại xung quanh vạn vật và là yếu tố quyết định sự sống. Hãy cùng Vietchem tìm hiểu không khí là gì và những vấn đề xoay quanh chúng như không khí gồm những thành phần nào, thực trạng ô nhiễm không khí hiện nay và cách cải thiện chúng nhé!

Không khí là thành phần không thể thiếu để duy trì sự sống

I. Không khí là gì?

Không khí là lượng khí luôn bao quanh chúng ta, là yếu tố quyết định đến sự sống của con người cũng như mọi sinh vật sống trên Trái Đất.

Khái niệm không khí cũng tương tự như khái niệm khí, chỉ khác nhau về tỷ lệ và góc nhìn. Ở góc độ khoa học, không khí chỉ là nguồn cung cấp khí cho động vật, thực vật… phát triển ở một môi trường nhất định như một khu rừng, trong căn phòng, hay rộng hơn là một thành phố…dù tất nhiên, bầu không khí đó khi nhìn vào rộng hơn khi bao quanh quả địa cầu sẽ được gọi là bầu khí quyển. Chúng bao quanh Trái Đất với độ dày từ 10-15km, giúp ngăn cản bức xạ từ Mặt Trời tới Trái Đất.

Một số tính chất đặc trưng của không khí là:

• Không màu, không mùi, không vị.
• Không có hình dạng nhất định.
• Có thể bị nén hoặc thư giãn.

II. Không khí bao gồm những thành phần nào?

Không khí có 3 phần chính: thành phần cố định, thành phần không cố định và thành phần biến đổi.

Thành phần cố định của không khí

>>> Xem thêm:Tại sao phải sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên?

1. Phần cố định

Đây được coi là thành phần chính của không khí, thường có các khí cố định như nitơ chiếm tới 78,09%; Oxy chiếm 20,95% và khí trơ chiếm 0,93%. Chúng sẽ cùng với các vi chất quý hiếm như ne, he, kr, ô tô… để tạo thành thành phần cố định của khí quyển. Ở mọi nơi trên Trái đất, tỷ lệ này đều như nhau.

2. Thành phần có thể thay đổi

Đây là một phần của carbon dioxide và hơi nước trong không khí. Trong điều kiện bình thường, carbon dioxide là 0,02% – 0,04%. Và hàm lượng hơi nước nhỏ hơn 4%. Tuy nhiên, hàm lượng các thành phần này thường thay đổi tùy theo điều kiện khí hậu, mùa vụ. Thành phần này làm thay đổi đời sống và sản xuất của con người.

3. Phần không cố định

Các thành phần không cố định của không khí bao gồm hai nguồn: tác động của con người gây ô nhiễm môi trường và thiên tai đột ngột xuất hiện hình thành các chất ô nhiễm. Hai nguồn này là nguyên nhân chính tạo nên sự mất ổn định trong không khí, là yếu tố gây ô nhiễm không khí.

Ngoài ba thành phần chính, không khí còn có một lượng nhỏ ion âm. Ion âm được nghiên cứu là “vitamin của không khí”, có thể giúp con người duy trì chức năng sinh lý bình thường. Chúng có rất nhiều ở các vùng biển, miền núi, vùng nông thôn… sẽ khiến người dân ở đó cảm thấy thoải mái. Giống như ban đêm nhiệt độ thường thấp hơn, phương tiện và người hoạt động hạn chế, đây là khoảng thời gian dễ chịu và mát mẻ hơn không khí ban ngày. Mưa bụi trong không khí được hòa tan trong nước mưa còn giúp thanh lọc không khí rất hiệu quả.

Thành phần không cố định bao gồm các nguồn gây ô nhiễm không khí

>>> Xem thêm:Thiên nhiên và vai trò của thiên nhiên đối với đời sống con người

III. Tác dụng của không khí đối với con người, cuộc sống

Không chỉ quyết định sự sống của con người, bầu không khí còn ảnh hưởng đến hệ thực vật xung quanh. Vai trò của không khí được thể hiện rõ ở các khía cạnh:

• Duy trì sự sống: Nếu không có bầu khí quyển con người không thể thở được sự sống sẽ dần chết đi. Hãy tưởng tượng, nếu bạn ngừng thở trong 3 phút, bạn có thể không thể sống được. Như trong đám cháy, người ta hơi ngạt thở vì thiếu không khí.
• Tác dụng với sức khỏe: Không khí trong lành sẽ giúp con người trở nên thoải mái, thư thái hơn. Khi thấy mệt mỏi, đứng dưới nhiều cây xanh, không khí trong lành, con người sẽ cảm thấy sức khỏe tốt, tinh thần thư thái. Khi nguồn không khí bị ảnh hưởng bởi bụi, chất thải, vi sinh vật gây bệnh… sẽ dẫn đến ô nhiễm không khí. Con người khi hít phải nguồn khí này lâu ngày sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và bệnh tật.
• Quá trình trao đổi chất: Từ con người đến động vật, thực vật đều có quá trình hô hấp, trao đổi với không khí để thực hiện quá trình trao đổi chất cho cơ thể. Nếu không có quá trình này của cây, động vật sẽ ốm yếu, gầy gò và mất đi sự sống.

IV. Ô nhiễm không khí là gì? Tác hại và cách hạn chế ô nhiễm không khí

1. Ô nhiễm không khí là gì?

Ô nhiễm không khí là sự thay đổi lớn về thành phần của không khí hoặc sự xuất hiện của các loại khí làm cho không khí không còn sạch, có mùi, giảm thị lực, gây biến đổi khí hậu, gây bệnh tật cho con người và các loài người.

Khí thải thí nghiệm cần được xử lý trước khi thải vào không khí

2. Nguyên nhân gây ô nhiễm không khí

Bầu không khí hoàn toàn tự do, nhưng không vì thế mà chúng ta có thể xả rác bừa bãi, hủy hoại môi trường sống của chính mình. Thành phần không khí mất cân bằng, lượng bụi tăng cao, hàm lượng các hóa chất trong không khí dao động đến mức không thể kiểm soát,… là lúc ô nhiễm không khí được hình thành. Các chất gây ô nhiễm không khí được chia thành hai nhóm sau:

• Các chất gây ô nhiễm chính: núi lửa phun trào, khí thải động cơ, nhà máy, từ mùi rác thải, nước thải, chất ô nhiễm phóng xạ…
• Các chất gây ô nhiễm thứ cấp: bụi từ các chất ô nhiễm sơ cấp, tầng ozone…

Không khí đáng báo động ở thành phố Hà Nội

3. Tác hại của không khí ô nhiễm tới sức khỏe con người

Tổ chức Y tế Thế giới ước tính có khoảng 2 triệu người chết mỗi năm do ô nhiễm không khí. Ô nhiễm không khí, khiến con người hít phải khí độc hại gây tổn hại hệ hô hấp, dần dần sẽ dẫn đến nhiều căn bệnh nguy hiểm.

• Khí benzen: Gây kích ứng đường hô hấp, viêm da dị ứng, thiếu máu, rối loạn hệ thần kinh trung ương, chậm lớn. Benzen cũng là chất gây ung thư mạnh.
• Sulfuro SO2: Gây co thắt phế quản, nổi mề đay, bệnh đường ruột và viêm mạch máu.
• Nito dioxide NO2: Gây dị ứng phế quản, lâu dài thành bệnh hô hấp
• Carbon oxit CO: Hít vào sẽ nhanh chóng gây mất ổn định khó chịu khi hít phải, thậm chí gây tử vong
• Sương axit: ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe khi tiếp xúc
• CO2 carbon dioxide: Khi hút thuốc phải gây đau đầu, buồn nôn, đau cơ, đau khớp, chóng mặt, liệt nhẹ. Ở nồng độ cao tạo vị chua trong miệng, đau họng, mũi…

Bụi mịn bao quanh sương mù

Ô nhiễm không khí không chỉ là vấn đề khó khăn ở Việt Nam mà hầu hết các nước trên thế giới đều mắc phải. Ô nhiễm không khí ảnh hưởng rất lớn đến hệ thống cống rãnh cũng như sức khỏe con người, ở mức độ nhẹ có thể ho, hắt hơi, viêm xoang, cảm cúm, dị ứng… nặng hơn là viêm phổi, ung thư. Khi sức khỏe suy giảm thì nền kinh tế, giáo dục và đời sống xã hội là tất yếu.

4. Tác hại của ô nhiễm không khí tới môi trường

Ô nhiễm không khí là một trong những nguyên nhân rất lớn gây ô nhiễm môi trường và nó đã khiến môi trường sống của chúng ta trở nên tồi tệ hơn.

Vấn đề này đã được các tổ chức bàn bạc đưa ra giải pháp nhưng vẫn không cải thiện, thậm chí bầu không khí ngày càng ô nhiễm và vẫn là vấn đề cấp bách cần giải quyết.

V. Thực trạng ô nhiễm môi trường không khí ở Việt Nam

Ở Việt Nam, mức độ ô nhiễm không khí ở mỗi nơi có mức độ khác nhau nhưng nồng độ chất ô nhiễm vượt quá mức cho phép. Theo các nghiên cứu, Việt Nam hiện nằm trong 10 quốc gia có không khí ô nhiễm nhất thế giới. Theo thống kê vào tháng 10/2016, thủ đô Hà Nội có mức độ ô nhiễm thứ hai trên thế giới sau Bắc Kinh (Trung Quốc).

Tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM… vào thời điểm nắng nóng, mức độ ô nhiễm tăng cao. Lượng phương tiện di chuyển, lượng khí thải của hoạt động công nghiệp ra môi trường là vô cùng lớn khiến con người cảm thấy ngột ngạt, khó chịu với lượng lớn bụi mịn PM2.5, cực kỳ nguy hiểm. Sự gia tăng dân số cùng với sự gia tăng đột biến của các phương tiện giao thông trong khi cơ sở hạ tầng của nước ta còn hạn chế đã khiến tình trạng ô nhiễm trở nên tồi tệ hơn rất nhiều.

Vi. Xử lý thế nào khi môi trường không khí bị ô nhiễm?

Để cải thiện tình trạng ô nhiễm không khí, các quy định và biện pháp xử phạt cụ thể trong việc sản xuất và xử lý khí thải; Các chiến dịch cải thiện môi trường cũng như nâng cao ý thức bảo vệ môi trường. Các công việc có thể kể đến như:

• Hạn chế lượng phương tiện, hạn chế xả rác. Xử lý khí thải tại các khu công nghiệp trước khi thải ra đồng ruộng.
• Cùng với đó để nâng cao hiệu quả, người dân cần có ý thức tự giác, trồng nhiều cây xanh, thường xuyên vệ sinh, bảo dưỡng thiết bị định kỳ.
• Để cải thiện và giữ bầu không khí an toàn, nhiều nước đã áp dụng nhiều luật môi trường; Giảm lượng phương tiện tham gia giao thông và thay thế các phương tiện sử dụng điện, nhiên liệu hydro; tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo tại; tập trung nâng cấp đường giao thông; …

Không khí trong lành mọi người cảm thấy dễ chịu hơn

Những lợi ích chúng ta có được khi hít thở không khí trong lành là:

• Giảm căng thẳng.
• Kích thích hệ miễn dịch, giảm thâm nhập, dị ứng, các bệnh về hô hấp.
• Giúp cơ thể luôn khỏe mạnh và tràn đầy năng lượng.
• Loại bỏ độc tố tích tụ trong cơ thể.
• Cải thiện sức khỏe và tâm trạng.

Trên đây là những câu trả lời của Vietchem đối với môi trường Bầu không khí là gì? Không khí bao gồm các thành phần, chất lượng và sự ô nhiễm không khí… giúp con người hiểu rõ hơn về bầu không khí. Không khí là thành phần không thể thiếu trong cuộc sống, vì vậy chúng ta hãy bảo vệ sức khỏe và bảo vệ bầu không khí của chúng ta.

Chuyên mục: Hóa chất
Nguồn: EGroup Chemicals

Nguyễn Lân Dũng

Giáo sư Nguyễn Lân Dũng là nhà khoa học hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực vi sinh vật học (wiki), với hơn nửa thế kỷ cống hiến cho giáo dục và nghiên cứu. Ông là con trai Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Lân, thuộc gia đình nổi tiếng hiếu học. Giáo sư giữ nhiều vai trò quan trọng như Chủ tịch Hội các ngành Sinh học Việt Nam, Đại biểu Quốc hội và đã được phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân năm 2010.